Beyin hücrelerinden bilgisayar

Hale Tuna Kuterdem

ANKARA- Amerika Birleşik Devletleri'nde John Hopkins Üniversitesi'nden bilim insanları, milyonlarca insan beyin hücresi kullanarak biyolojik bir bilgisayar yapılıp yapılamayacağını araştırıyor. Böyle bir bilgisayar geliştirilmesi halinde, mevcut silikon tabanlı bilgisayarlardan çok daha az enerji tüketeceği hesaplanıyor.

BİYO-BİLGİSAYARLAR GELİYOR

Baltimore'daki Johns Hopkins Üniversitesi tarafından oluşturulan ve 40 bilim insanının katıldığı uluslararası ekip, "organoid zekâsı" olarak adlandırdıkları proje için bir yol haritası hazırladı ve Frontiers in Science dergisinde yayınladı.  Plana göre, donanım, insan kök hücrelerinden yetiştirilen küçük üç boyutlu sinir yapıları olan beyin organoidleri kullanacak, bunları sensörlere ve diğer cihazlara bağlayarak; derin öğrenme, büyük veri ve diğer tekniklerle eğitecek.

ÇANAKTA GELİŞTİRİLECEK BEYİN HÜCRELERİ İLE YAPILACAK

Amaç, geleneksel bilgisayarların çözemediği problemleri çözebilen, nörobilim ve diğer tıbbi araştırma alanlarında gelişmeyi destekleyen ultra verimli bir sistem geliştirmek. Ancak kök hücreden geliştirilen beyin hücrelerinin "bilinç" kazanıp kazanmaması noktasında etik sorunların ortaya çıkabileceği kaydediliyor.

TAM GELİŞTİRİLMESİNE DAHA ON YILLAR VAR

Projenin başında bulunan Prof. Thomas Hartung, "Sentetik biyolojiye dayalı, ancak organeldeki birçok beyin fonksiyonlarının kullanım dışı tutulacağı dinamik bir sistem geliştirmeyi düşünüyoruz" dedi. Ancak biyolojik bilgisayarları ticari bilgisayarlara dönüştürmenin on yıllar alabileceğini söyledi. 

BİLİNÇ GELİŞTİRİRSE NE OLACAK?

Bilim insanlarının önlerindeki en büyük sorunlardan biri, çalışmalarının ahlaki olup olmayacağı. Zira çanakta geliştirecekleri beyinler öğrenebilen, anımsayabilen ve çevre ile etkileşime geçebilen hücrelerden oluşacak. Hatta ileride ham haliyle bir bilinç bile geliştirebilirler.

İLK ADIM YETERLİ SAYIDA BEYİN HÜCRESİ GELİŞTİRMEK 

Diğer bir sorun üretilecek beyin hücrelerinin miktarı. Halen 50 bin civarında beyin hücresi üretiliyor. Organik zekâdan bahsetmek için bu miktarın 10 milyon hücreye çıkarılması gerekiyor.

İKİNCİ ADIM BEYİN HÜCRELERİNİN ÜRETTİĞİ VERİYİ SİNYALE DÖNÜŞTÜRMEK

Araştırmacılar organoidleri birbirlerine bağlayacak, iletişim kuracak ve bu beyin hücrelerinin geliştirdikleri düşünceleri sinyale dönüştürebilecek teknikler üzerinde çalışıyor. Biyolojik bilgisayarların, normal bilgisayarların milyonda biri enerji ile çalışacağı umut ediliyor.

Geliştirilmesi halinde organik bilgisayarların tıp ve sinir sistemi üzerindeki araştırmalarda kullanılması bekleniyor.