Akaryakıtta neler oluyor?

Olcay Aydilek

ANKARA- Akaryakıtta, ilginç bir dönemden geçiliyor. Motorine, pazartesiyi salıya bağlayan gece 1 TL 26 kuruş, salıyı çarşambaya bağlayan gece de 79 kuruş zam hesaplanıyordu. Ankara, devreye girdi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Türkiye'de faaliyet gösteren iki rafinerinin (TÜPRAŞ ve Star) yönetimini aradı. EPDK, uluslararası piyasalarda özellikle Brent petrolün (sabah saatlerinde 93 dolardan işlem görüyor) düşüş eğiliminde olduğu gerçeğinden de hareketle, söz konusu zammın yapılmamasını istedi. Sektör, pompa satış fiyatları konusunda enerji yönetiminin atacağı yeni adımlara odaklandı.  

Türkiye'de akaryakıt pompa satış fiyatları hesaplanırken, dolar kuru, Brent petrol, uluslararası piyasalarda ürün (motorin ve benzinin ton) fiyatı dikkate alınıyor. Bu veriler çerçevesinde akaryakıta zam ya da indirim yapılıyor. 

Rusya-Ukrayna Savaşı sonrasında küresel ölçekte yaşanan enerji krizi, petrol ve akaryakıt sektörünü de doğrudan etkiledi. Brent petrol ve uluslar arası piyasalarda ürün fiyatı hızla arttı. Yurt içinde de 2021 Eylül ayından itibaren Merkez Bankası'nın faizleri düşürmeye başlamasıyla birlikte dolar kurunun yükselmesi akaryakıt fiyatlarını tarihi zirveye taşıdı. Akaryakıtta, 30 TL'ler görüldü. 

Rusya'dan indirimli ithalat...

Batı, Rusya'ya uyguladığı yaptırımlar çerçevesinde petrol ve gaz ithalatını kıstı, kömür ithalatını durdurdu. Rusya, petrolünü Türkiye dahil Çin ve Hindistan'a indirimli satıyor. Türkiye'deki rafineriler, Rusya'dan indirimli petrol alıyor. İşliyor ve akaryakıt dağıtım şirketlerine satıyor. Rafinerilerin, bu nedenle kârları (özellikle ikinci çeyrekte) katlandı. (TÜPRAŞ, bu yılın ikinci çeyreğinde 10 milyar 611 milyon TL net dönem kârı ile piyasa beklentisi olan 7 milyar TL’nin üzerinde bir rakam açıkladı.)

Motorinde zamma fren

Rafinerilerin kâr patlaması yaptığı, Brent petrolün düşüş eğilimine girdiği bir dönemde akaryakıtta zamlar durmuyor. Bu kapsamda motorine, salı günü 1 TL 26 kuruş, bugün de 79 kuruş zam hesaplanıyordu. 

Ankara, tüketicilerden gelen tepkileri de göz önüne alarak devreye girdi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Türkiye'de faaliyet gösteren iki rafinerinin (TÜPRAŞ ve Star) yönetimini aradı. 

EPDK, uluslararası piyasalarda özellikle Brent petrolün düşüş eğiliminde olduğu gerçeğinden de hareketle, söz konusu zammın yapılmamasını istedi. 

Sektör kaynakları, GAZETE DURUM'a yaptıkları açıklamada, “Brent, 92 doların altını gördü. Düşüş eğilimi var. Peki zam ihtiyacı neden doğuyor? Uluslararası piyasalarda motorinin ton fiyatı yükseldi. Bu nedenle formül gereğince halen belli bir miktar zam hesaplanıyor. Ancak, bu zammın hayata geçirilmesi beklenmiyor” dedi.