Seçim öncesi kredi muslukları açılıyor mu?

Deniz Dalgıç

ANKARA- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, sosyal konut projelerine 5 milyonu aşkın başvuru yapıldığını belirtirken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, konut yapılacak arsa sayısını bir milyona çıkarma talimatı verdiğini açıkladı. Hükümet piyasadaki arsa talebini dikkate alarak sosyal konut projelerine ağırlık verirken Ekonomist Hatice Kolçak, yeni sosyal konut projesinin piyasaya sınırlı bir etkisi olduğunu söyledi. Kolçak, “Sosyal konut projesinin arsa anlamında daha çok etkisi oldu. Çünkü arsaya ciddi talep var. Tekrar 1 milyon adet arsa satışa çıkarılacak. Rakam büyütüldü. Arsa alan da kendi evini yapıyor. Piyasaya mal çıkması hem arsa hem de konut fiyatları üzerinde sınırlı da olsa olumlu etki olacağını gösteriyor” dedi. Bankaların kredi musluklarını kıstığını hatırlatan Kolçak, şöyle devam etti: “Seçim öncesi kredi musluklarını açmalarını bekliyorum. Ancak ne şekilde uygulayacaklarını bilemiyorum. Eğer 0,99 faiz gibi çok psikolojik bir sınırla başlarlarsa piyasada fiyatlar anında yüzde 20-25 zıplar.” 

Kolçak, GAZETE DURUM'a sosyal konut projesine ve konut kredilerine ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Kolçak'a yönelttiğimiz sorular ve yanıtları şöyle:

Yeni sosyal konut projesiyle birlikte konut fiyatları düştü mü?

Konut piyasası şu an yatayda hareket ediyor. Sakin bir seyir görüyoruz. Fiyatlarda da yatay bir hareket var. Talebin yüksek olduğu yerlerde fiyat yükseliyor ama bazı yerlerde de talebe göre küçük küçük düşüşler görüyoruz. Bu bölgeye göre değişiyor. Genelde yatayda hareket eden ve kendini düzelten bir piyasa var. Konut fiyatları bir yere kadar çok aşırı şişmişti. Son 2-3 ayda bir düzeltme hareketi yaptığını görüyoruz.

Konut piyasasındaki toparlanmanın sosyal konut projesiyle ilgisi var mı?

Etkisi var ama tamamen buna bağlayamayız. Sınırlı bir etkisi var. Zaten konut satışları mayısla birlikte durağan bir döneme girmişti. Burada 250 bin konuttan bahsediyoruz. Bu evler 2 sene sonra teslim edilecek. Ancak piyasa bunu önceden satın alıyor. Fiyatlarda gevşeme beklendiğinden dolayı da TOKİ'nin bu projesi olumlu anlamda etkiledi. Fiyatların düşme nedenini sadece sosyal konut projesine bağlayamayız. Sosyal konut projesinin arsa anlamında daha çok etkisi oldu. Çünkü arsaya ciddi talep var. Tekrar 1 milyon adet arsa satışa çıkarılacak. Rakam büyütüldü. Arsa alan da kendi evini yapıyor. Piyasaya mal çıkması hem arsa hem de konut fiyatları üzerinde sınırlı da olsa olumlu etki olacağını gösteriyor.

Talep ve fiyatların bazı yerlerde düşüşler yaşandığını söylediniz. Büyükşehirlerde konut fiyatları ne durumda?

Antalya'ya Rusların ve Ukraynalıların talebi olduğu için orada fiyatlarda bir düşüş göremiyoruz. İstanbul ve Ankara'da da yer yer değiştiğini görüyoruz. İstanbul'da fiyatlar yatayda seyrediyor ama bazı ilçelerde küçük düşüşler görüyoruz. Örneğin yüzde 5'lik bir düşüş yaşanıyor. Çünkü, piyasada eve talep yok. Bir konut satışa çıktığında hemen satılmıyor, bekliyor. Satış hızında bir düşüş var. Satmak zorunda olanlar, biraz acele edenler yüzde 5-10 düşürerek satabiliyor. Ama genellikle fiyatlarda yatay görünüm var.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, sosyal konut projesine 5 milyon vatandaşın başvuru yaptığını söyledi. Bu kadar yoğun talep bekliyor muydunuz?

Evet bekliyordum. Çünkü geçmişte 100 bin konut projesi vardı. Pandemiden önce yapılmıştı. 100 bin konut projesine de 1,5 milyon kişi başvurmuştu. Özellikle alt gelir grubunda bir talep var. Konut projesinin taksitlerinin enflasyon ortamında memur zamları kadar artacak olması bir sıkıntı. Diğer taraftan da şöyle bir sıkıntı var. Ödemeler ve kura çekimi çok zaman alıyor. Ben bunu daha önce çok takip etmiştim. Kuraların yapılması, isimlerin çıkması, sözleşmelerin hazırlanması nereden baksanız bir seneyi buluyor. Ama bir sene de olsa memur zamları kadar zam yapılacak olması sıkıcı bir durum. İnsanları zor duruma sokabilir. Çünkü enflasyon çok yüksek.

Konut kredileri ne durumda?

Asıl olay kredi. Kredi muslukları kapandıktan sonra piyasa böyle oldu. Ne kadar yüksek kredibiliteniz olursa olsun hiçbir banka size 300 bin liradan bir lira fazla vermiyor. Kredi kullanımında bir sınırlama var. Bankalar şu an kredi vermeye çok iştahlı değil. Bu da piyasayı etkiliyor. Hem kredi kullanacakları hem de yatırım için konut alacak olanları etkiliyor.

Sizce seçim öncesi kredi musluklarını açarlar mı?

Evet. Seçim öncesi kredi musluklarını açmalarını bekliyorum. Ancak ne şekilde uygulayacaklarını bilemiyorum. Eğer 0,99 faiz gibi çok psikolojik bir sınırla başlarlarsa piyasada fiyatlar anında yüzde 20-25 zıplar. Ama eğer seçim öncesi kredi musluklarının açılacağını düşünürsek kredilerde de bir düşüş bekliyorum. Olursa fiyatlar zıplar. Zaten mal yok.