Ucuz elektrik dönemi başladı

Olcay Aydilek

ANKARA- Elektrikte, kamu zararıyla “ucuz” elektrik uygulaması başladı. Devletin sahip olduğu büyük santralleri işleten Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), piyasadan kilovatsaatini ortalama 2,5 TL'den aldığı elektriği, düşük bir bedelle (1 TL 10 kuruş dolayında) şehir içi elektrik dağıtım şirketlerine (kısa adı GTŞ olan görevli tedarik şirketlerine) satmaya başladı. Sektör kaynakları, EÜAŞ'ın yıl sonuna dek 40-50 milyar TL zarar etmesine neden olacak uygulamanın, elektrik zammının önünü kesmeyi hedeflediğini söyledi. Elektrikte, en az yüzde 25 zamma ihtiyaç olduğu hesaplanıyor. 

Türkiye'de, 21 şehir içi elektrik dağıtım bölgesi bulunuyor. Devlet, dağıtım bölgelerini özelleştirdi ve bu alandan tümüyle çıktı. Özel sektör, yıllardır şehir içi dağıtım faaliyetlerini yürütüyor. Şehir içi dağıtım şirketleri, satın aldıkları elektriği belli bir kar marjıyla abonelerine satıyor. 

Savaş ve enerji krizi

Rusya-Ukrayna Savaşı'yla birlikte gündeme gelen enerji krizi, Türkiye'de elektrik üretiminde önemli bir paya sahip olan doğal gaz ve ithal kömür fiyatlarının uçmasına yol açtı. Buna bağlı olarak birim elektrik üretim maliyetleri yükseldi. Ancak, bu maliyetlere paralel olarak elektrik tarifeleri artmadı. 

Elektrik dağıtım şirketleri, (teknik ifadesiyle elektrik alım ve satım işlerini yürüten görevli tedarik şirketleri), maliyet baskısıyla ve 30 milyar TL'lik bir kayıpla karşı karşıya kaldı. 

Zam yerine “zarar”

Şehir içi dağıtım şirketleri, enerji yönetimi ile yaptıkları her görüşmede, elektriğe zam yapılmasını (en az yüzde 25 dolayında) gündeme getirdi. Enerji yönetimi, zam yapmak yerine zarar formülünü devreye aldı. 

Bu kapsamda gerekli adımlar atıldı. Hazine, bir devlet şirketi olan EÜAŞ'a, 40 milyar TL kaynak aktardı. EÜAŞ, yıl sonuna kadar piyasadan toplam 21 milyar kilovatsaat elektrik alacak. EÜAŞ, piyasadan kilovatsaatini (şu günlerde) ortalama 2,5 TL'den aldığı elektriği, düşük bir bedelle (1 TL 10 kuruş dolayında) şehir içi elektrik dağıtım şirketlerine (GTŞ'lere) satmaya başladı. Böylece, GTŞ'ler finansman yönünden desteklenmiş olacak.

Sektör kaynakları, EÜAŞ'ın yıl sonuna dek 40-50 milyar TL zarar etmesine neden olacak uygulamanın, elektrikte gündeme gelen zammın önünü kesmeyi hedeflediğini söyledi. Kaynaklar, “EÜAŞ, anlaşma yaptığı dağıtım şirketlerine bu kapsamda günlük belli bir miktar (aylık 4-5 milyar kilovatsaat) elektrik vermeye başladı. Uygulama, yıl sonuna dek devam edecek” dedi.