NATO üyeliğini Türkiye veto edebilir mi?

Eski NATO Genel Sekreter Yardımcısı Hüseyin Diriöz, Türkiye’nin, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyelik kararını veto etmesinin NATO’nun oy birliği mekanizması ile çalışmasından ötürü teknik olarak mümkün olduğunu ifade etse de Türkiye’nin, tek başına bir ülkenin NATO üyeliğini askıya almasının teknik olarak mümkün olduğunu vurguladı. Diriöz, bu konuyla ilgili görüşmelerin yapılacağını ve konunun uzun süre gündemde kalacağını belirtti.

Finlandiya Hükümeti, NATO üyeliği için başvuruda bulunacaklarını açıklarken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, İsveç ve Finlandiya'nın olası NATO üyeliğine sıcak bakmadıklarını ifade etmesi tartışmaları da beraberinde getirdi.

Türkiye’nin, tek başına bu kararı veto edip edemeyeceği, kamuoyunda tartışılırken, eski NATO Genel Sekreter Yardımcısı Hüseyin Diriöz, konuyla ilgili Gazete Durum’a açıklamalarda bulundu.

Türkiye, NATO üyeliği kararını veto edebilir mi?

Hüseyin Diriöz, Türkiye’nin, tek başına bir ülkenin NATO üyeliğini askıya almasının teknik olarak mümkün olduğunu vurgulayarak, “Teknik olarak edebilir. NATO’da kararlar uzlaşı, oy birliği ile alınıyor. Bu yüzden mümkün fakat fiiliyatta, mevcut konjonktürde mümkün olur mu, gerçekçi olur mu, pozisyonlar değişebilir mi? Bu konu epey görüşülecektir. Rusya boyutu var, NATO boyutu var. İskandinav ülkeleri boyutu var. AB ile ilişki durumu var. Bu ara bu konu gündemde kalacaktır, konuşulacaktır” ifadelerini kullandı.

Üyelik süreci, ABD ve NATO’ya karşı bir koz olarak kullanabilir mi?

Türkiye’nin, bu konuyu NATO’ya karşı kullanmasına ihtiyacı olmadığını belirten Diriöz, “Finlandiya ve İsveç, AB ülkeleri. Bu politika, kozdan ziyade, onların terör örgütleriyle ilgili politikalarında biraz daha dikkatli olmaları hassasiyeti yaratabilir. NATO’ya karşı bir koz olarak kullanmaya Türkiye’nin ihtiyacı yok. Uluslararası ilişkilerde böyle bağlantılar kullanılır. Teknik olarak mümkündür” diye konuştu.

Bundan sonraki süreç nasıl gerçekleşir?

İskandinav ülkelerinin üyeliğine ilişkin önümüzdeki günlerde görüş alışverişinin artacağını hatta gerekirse pazarlığın olabileceğini ifade eden Diriöz, “Bundan sonra nasıl bir sürecin gerçekleşeceğini Ukrayna’daki durum belirler. Ukrayna’da taarruz var, yıkımlar var, onun yarattığı etkiler var, Batı dünyasında. Rusya ile ilişkiler nasıl olacak, gerilimli mi olacak? NATO’nun genişlemesi açısından Haziran’da zirve var, bu durum ilerleyecek mi, Türkiye üstündeki talepler artacak mı? Türkiye’nin AB’ye karşı tutumu, AB’nin Türkiye’ye karşı tutumu vs. etkili olacaktır. Fakat yine de çok bilinmeyenli bir denklem gibi. Çok temas yapılacaktır, görüş alışverişi, gerekirse pazarlık olabilecektir diye düşünüyorum ben” sözlerini dile getirdi.

Süreç olumlu ilerlerse, İskandinav ülkeleri ne zaman üye olabilir?

İskandinav ülkelerinin üyeliğinin ne zaman gerçekleşeceğine ilişkin önümüzdeki günlerde yapılacak görüşmelerin etkili olacağını aktaran Diriöz, “Finlandiya, haziran ayındaki zirvede direkt üye olabilir teorik olarak. Fakat sadece Türkiye değil, diğer NATO ülkelerinin de tutumları var. Ülkelerin kendi içlerinde, dışarıdan zorla tarafsızlık empoze etmek başka şey, kendilerinin tercihlerinin tarafsızlık olması başka şey. Böyle bir ortama mı girilecek, NATO ülkelerinin genişlemesi mi olacak? Avrupa ülkelerinin görüşü ne olacak? Avrupa ülkelerinin temasları ne olacak? Önümüzdeki günlerde daha da trafik hızlanacaktır” şeklinde konuştu..

Daha önce Türkiye’nin, bir ülkenin NATO üyeliğine karşı çıktığı bir süreç oldu mu?

Türkiye’nin, Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra NATO üyesi olmak isteyen ülkelere destek çıktığını ifade eden Diriöz, şunları kaydetti: “Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra, Soğuk Savaş sonra erdikten sonra, Rusya ortaya çıktı, Baltık Cumhuriyetleri; Polonya, Bulgaristan, Romanya NATO üyesi olmak istediğinde Türkiye destek olmuştu. Bazı ülkeler karşı çıksa da Türkiye, bu ülkelere arka çıkmıştı. Türkiye, bu ülkeler tek başına uzakta kalmasın mantığıyla, stratejik derinlik olması anlamında karşı çıkmamıştı. Farklı bir dönemdi, şimdi biraz daha durum değişik."