Suriyeli sığınmacıları ülkelerine göndermek uluslararası hukuka göre mümkün mü?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriyeliler’in ülkelerine geri gönderilmesine ilişkin, “Suriye’de 200 bin konut yapacağız” açıklamasında bulunurken, Gazete Durum, emekli büyükelçi Prof. Dr. Hüseyin Pazarcı’ya, geri dönüşlerin ve briket ev yapımının uluslararası hukuka uygun olup olmadığını sordu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kabine toplantısının ardından Suriyeliler'in geri dönüşüne ilişkin yaptığı açıklamada, "Uluslararası yardım kuruluşlarının finansmanıyla Suriye topraklarında 13 yerde, 200 bin konut inşa edilmesini sağlıyoruz" dedi. Prof. Dr. Hüseyin Pazarcı, Suriye'de briket ev yapımının, egemenlik yetkileri itibariyle uluslararası hukuka aykırı olduğunu söyledi.

Prof. Dr. Pazarcı, Türkiye’nin Suriye topraklarında briket ev yapmasını, uluslararası hukuk açısından Gazete Durum'a değerlendirdi:

İdlib’te yapılan briket evler uluslararası hukuka göre suç mu?

İdlib’te inşası devam eden briket evlere ilişkin, Suriye Devleti ile iş birliği ile yapılması gerektiğini belirten Pazarcı, “Bu evlerin yapımına tek başınıza siz karar veremezsiniz. Uluslararası hukukun tanımladığı egemenlik yetkileri itibariyle böyle bir hakkımız yok. Bir devlet, diğer devletle diyalog kurmadan, o ülkede yapı inşa edemez” ifadelerini kullandı.

Bayram ziyaretine giden sığınmacıların Türkiye’ye dönüşleri mümkün mü?

Suriye’ye bayram tatiline giden sığınmacıların, geri dönüşüyle alakalı bir sorun olmayacağının altını çizen Prof. Dr. Pazarcı, Türkiye’nin sınırı kapamasının, uluslararası hukuk açısından sorun teşkil edeceğini kaydetti.

Suriyeliler’in, ülkelerine ‘özel izin belgesi’ ile gittiğini ifade eden Pazarcı, “Türkiye, 1948 Sözleşmesi’ne çekince koydu. Suriyeliler, mülteci statüsünde değil, geçici koruma statüsünde. Bu yüzden, izinle ülkelerine gidebiliyorlar. Geçici koruma altındakiler bayramda izin alarak gidiyorlar” sözlerini dile getirdi.

Suriyeliler’in “bayram tatili” için Suriye’ye gitmelerine Türkiye’nin özel olarak izin verdiğini dile getiren Pazarcı, “Burada temel amaç sadece insani bir buluşma değil, Suriyeliler’in ülkeleri ile bağlarının kopmamasıdır. Böylece gönüllü geri dönüş için zemin sıcak tutuluyor. Bu ziyaretler gönüllü geri dönüş politikasının bir parçası olarak okunmalıdır” diye konuştu.

Suriyeliler ülkelerine nasıl dönebilir?

Suriyeliler’in ülkelerine dönmeleri için, Suriye Devleti ile diyalog kurulması gerektiğini vurgulayan Pazarcı, şöyle devam etti: “Geri dönüş için Suriye ve Türkiye Hükümetleri arasında anlaşma yapılması gerekir. Suriye Devleti, vatandaşların geri dönüşü için güvence verir ve hukuki boyuta bakılarak geri dönüşler başlar.”

Birleşmiş Milletler, geri dönüşlerde etkin bir rol oynayabilir mi?

Birleşmiş Milletler’in geri dönüşler açısından esas role sahip olmadığını kaydeden Pazarcı, “BM’nin direkt rolü olmasa da yardımcı bir rol üstlenebilir. Arabulucu olabilir. Tayyip Erdoğan ve Beşar Esad arasında bir arabulucu rolü oynayabilir. Eğer olumlu bir imkan sağlayabilecekse bunu belirtir ve etki gücü böyle oluşur” ifadelerini kullandı.