İktisatçı Prof. Karatepe tek tek hesapladı

Deniz Dalgıç

ANKARA- Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yalçın Karatepe, temmuz ayında asgari ücrete yapılması beklenen zamma ilişkin,  "Haziran ayı enflasyon rakamı açıklandığında göreceksiniz, yılın ilk 6 ayında ortaya çıkan enflasyon yaklaşık yüzde 40 olacak. Hatta bunun biraz üzerinde olacak gibi görünüyor. Dolayısıyla ücret geliri elde edenlere enflasyon karşısında korunması için bu oranın üzerinde bir artış yapılması gerekir" dedi. Karatepe, memur ve emekli aylıklarına enflasyon farkı kadar zam yapılmasının yasal bir zorunluluk olduğunu anımsatarak, "Dolayısıyla enflasyon yüzde 40 civarına çıkarsa bu oranda bir artış olacak. Bir de bu kamu çalışanlarına toplu sözleşmelerinden gelen bir pay var. Bunu da dikkate aldığımız zaman enflasyonun biraz üzerinde bir artış söz konusu olabilir"  diye konuştu. 

İktisatçı Prof. Karatepe, GAZETE DURUM'un temmuz ayında memur ve emekli maaşları ile asgari ücrete yapılması beklenen zamma ilişkin sorularını şöyle yanıtladı:

Temmuz ayında asgari ücrete zam yapılacağı belirtiliyor. Sizce ne kadarlık bir artış olur?

Haziran ayı enflasyon rakamı açıklandığında göreceksiniz, yılın ilk 6 ayında ortaya çıkan enflasyon yaklaşık yüzde 40 olacak. Hatta bunun biraz üzerinde olacak gibi görünüyor. Dolayısıyla ücret geliri elde edenlere enflasyon karşısında korunması için bu oranın üzerinde bir artış yapılması gerekir. Yani yüzde 40'ın üzerinde bir artış yapılması gerekir ki yılbaşındaki satın alma güçleri korunabilsin. Ama bu oranda bir artış yapılır mı onu bilmiyorum.

Yüzde 40'lık artış yapılırsa bu asgari ücretliyi rahatlatır mı?

Kesinlikle rahatlatmayacak. Vatandaşın rahatlaması için artış oranının bunun çok çok üzerinde olması gerekiyor. Çünkü zaten onların harcama sepetinde büyük yer tutan gıda, ulaşım, enerji gibi kalemlere yüklü zamların gelmeye devam ettiğini görüyoruz. Dolayısıyla bu oranda bir artış sadece son 6 aydaki kayıpların bir kısmını telafi edebilir. Onların refahına bir katkı sağlamaz. Eğer katkı sağlanması isteniyorsa artış oranının bunun çok çok üzerinde olması gerekiyor. Örneğin, 6 bin liranın üzerine çıkması gerekir ki insanlar biraz soluk alabilsin. 6 bin lira da az bir rakam biliyorsunuz.

Memur ve emeklinin maaşı nasıl olacak?

Orada yasal bir düzenleme var; hükümetin o yasal düzenlemenin üstünde bir artış yapması söz konusu olabilir ama ben olacağını sanmıyorum. Kamu çalışanlarına ve emeklilere enflasyon farkı kadar bir zam yapılması yasal zorunluluk. Dolayısıyla enflasyon yüzde 40 civarına çıkarsa bu oranda bir artış olacak. Bir de bu kamu çalışanlarına toplu sözleşmelerinden gelen bir pay var. Bunu da dikkate aldığımız zaman enflasyonun biraz üzerinde bir artış söz konusu olabilir. Bu yasal bir zorunluluk. İktidarın ben bunu yapmıyorum deme şansı yok.

Zamlar peş peşe gelmeye devam ederken, asgari ücrete yapılan zam bir süre sonra etkisini kaybetmeyecek mi?

Evet, ben o yüzden şunu öneriyorum: Asgari ücretin ya da ücretler genel seviyesinin belirlenmesi için bu yüksek enflasyon ortamında 6 ay ya da 1 yıl beklenilmesin. En geç 3 ayda bir ücretlerin en az enflasyon oranı kadar yukarı yönlü ayarlanması gerektiğine inanıyorum. Ben bunu yılbaşından beri söylüyorum ama ilk 3 ayda yapılmadı. Temmuzda, 6 ayda yapılacağı anlaşılıyor. Çünkü vatandaş hakikaten geçinemiyor. Hayat çok pahalı. Bu gelir seviyesiyle ihtiyaçları karşılayamıyorlar.

Asgari ücrete zam yapılması işverenleri nasıl etkiler?

En son açıklanan milli gelir verilerine baktığımızda iş dünyasının milli gelirden aldığı payın gittikçe arttığını görüyoruz. Yüzde 40'ın üzerine çıktı. Bu arada çalışanların aldığı pay yüzde 30'a kadar geriledi. Dolayısıyla şirketlerin para kazandığı bir dönem. Dolayısıyla şirketlerin kazandıklarını çalışanlarıyla paylaşmaları gerekir. Bu açıdan "Şirketlere ek maliyet olacak, nasıl karşılanacak?" gibi argümanları ben haklı bulmuyorum. Sadece kimin açısından sorun olabilir? Çok az sayıda çalışanı olan küçük şirketler için sıkıntı olabilir. Bunlara belki kamusal destekler söz konusu olabilir.  Ancak diğer şirketler yeteri miktarda para kazanıyor. Kazandıkları bu parayı da çalışanlarıyla paylaşabilirler.

"Asgari ücrete yapılacak zammı devlet karşılasın" gibi söylemler var. Bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz?

Zaten işverenler yüklü miktarda para kazanıyorlar. Dolayısıyla o kazançlarından çalışanların ücretlerine zam yapabilecekleri bir alan olduğunu düşünüyorum. O açıdan bütün maliyet artışını kamuya yıkmayı doğru bulmuyorum.

Enflasyonun kontrol altına alınabilmesi için ne gibi önlemler alınabilir?

Enflasyonun üç haneli rakamlara doğru yükselmekte olduğunu görüyoruz. Bazen şöyle argümanlar duyuyorum; ücretlere zam yapılırsa bu enflasyonu artırır. Dolayısıyla "zam yapılmasın" gibi argümanlar zaman zaman karşımıza çıktı. Ben buna tamamen karşıyım ve itiraz ediyorum. Türkiye'de enflasyonun çok yüksek seyrediyor olması iktidarın uyguladığı yanlış ekonomi politikasının bir sonucudur. tim yok.